Một giò lan Hải Yến bán rất nhiều trên Đường Hoàng Hoa Thám, Hà Nội. (Ảnh: Anh Tuấn)
Theo những người có kinh nghiệm chơi hoa lan, lan var (lan đột biến) có dáng vẻ độc đáo, khác biệt về màu sắc, hình dáng hoa, độ dày của cánh. Mỗi loại mang lại sự thích thú, say mê cho người chơi. Lan đột biến trong tự nhiên rất hiếm nên càng quý. Điều này cũng lý giải vì sao nhiều người đam mê sẵn sàng bỏ ra số tiền rất lớn để sở hữu chúng. Mới đây nhất, những người không khỏi bất ngờ trước thông tin hàng loạt giao dịch tiền tỷ liên quan đến hoa lan đột biến. Với nhiều tên gọi mĩ miều như Hồng mỹ nhân, Bạch tuyết cánh trắng, "người đẹp" Bình Dương, Á hậu, Tiên vũ, Quế lan hương..., phong lan được giới mê cây cảnh ráo riết săn lùng, trong đó loài lan đột biến đang khiến thị trường "phát sốt".
Giá trị thực của những giò lan?
Tại huyện Hoài Đức (Hà Nội) mới đây còn râm ran về thương vụ giá trị lên đến 20 tỷ đồng liên quan đến giò phong lan phi điệp đột biến mang tên "Bạch Tuyết Á hậu". Trước đó, giới sành hoa lan cũng truyền tai nhau về một kie (mầm phát triển từ mắt của cây lan mẹ) "Huyền thoại bướm đại ngàn" được bán với giá 15 tỷ đồng, hay một giao dịch "bí ẩn" về chậu lan Juliet đột biến với giá được cho là mấy chục tỷ đồng.
Anh Nguyễn Văn Hưng, một người chơi lan có tiếng ở thành phố Hòa Bình chia sẻ, lan đột biến có giá trị kinh tế là thực tế không thể phủ nhận, nhất là khi gặp những “đại gia” thì họ sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn để sở hữu giò lan yêu thích. Tuy nhiên, cũng cần tỉnh táo để nhận thấy hoạt động giao dịch, mua bán, chuyển nhượng chủ yếu tự phát, không có sự quản lý từ các cơ quan chức năng, không biết thực hư là gì. Hơn nữa, việc bỏ ra số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng chỉ để sở hữu một giò lan đột biến dù là đẹp, là hiếm thì cũng “bất bình thường”, tiềm ẩn rất nhiều rủi ro nếu thị trường sớm bão hòa.
Văn bản của Công an tỉnh Tuyên Quang. (Ảnh: Quang Đạo)
Trước hàng loạt thông tin, vụ việc về các giao dịch liên quan đến lan đột biến, công an một số địa phương như Tuyên Quang, Bình Phước... đã có những cảnh báo. Cụ thể, ngày 20/7 vừa qua, Công an tỉnh Tuyên Quang đã ra văn bản cảnh báo về nguy cơ rủi ro từ phong trào chơi hoa lan đột biến gen trên địa bàn. Theo đó, việc xuất hiện một số người làm giàu nhanh chóng từ hoa lan, dễ dàng kiếm tiền tỷ trong thời gian ngắn đã tạo thành trào lưu, khiến nhiều người hò nhau đầu tư, thậm chí là góp vốn để tham gia. Khi giá trị hoa lan được định giá tự do, không có căn cứ, cơ sở pháp lý, là cơ hội cho các hành vi lợi dụng để “thổi giá”, gây sự hấp dẫn giả tạo để dẫn dụ người chơi. Nhiều người vì mong muốn làm giàu nhanh, thiếu kiến thức, bất chấp rủi ro huy động vốn từ người thân, bạn bè, vay mượn ngân hàng, các nguồn vốn ngoài xã hội, thậm chí “tín dụng đen” để đầu tư. Điều này dẫn đến nguy cơ vỡ nợ dây chuyền và phát sinh các hành vi vi phạm pháp luật.
Ý kiến chuyên gia
Theo ông Tạ Công Thực, Chủ tịch Hội nhà vườn hoa lan Đông La, huyện Hoài Đức (Hà Nội), người mua nên đến tận nhà vườn hoặc mua lan giá trị cao tại những cơ sở có uy tín. Không nên chạy theo "cơn sốt", bán cả nhà đất đi để đầu tư với kỳ vọng làm giàu nhanh chóng. Khi mua hoa lan đột biến cần phải có ràng buộc rõ ràng về các điều khoản; tránh việc bỏ ra số tiền lớn và dễ trở thành nạn nhân của những chiêu trò “thổi giá”.
PGS TS Trần Duy Quý, nguyên Viện trưởng Viện di truyền nông nghiệp, Chủ tịch Hội hoa lan Hà Nội. (Ảnh: Tiến Đức)
PGS TS Trần Duy Quý, nguyên Viện trưởng Viện di truyền nông nghiệp, Chủ tịch Hội hoa lan Hà Nội cho biết, ở góc độ khoa học, hiện nay trên thế giới có khoảng 35.000 loài lan, trong đó Việt Nam có khoảng hơn 1.000 loài. Lan đột biến vốn rất quý hiếm, nhiều khi hàng chục vạn giò mới có được một giò đột biến. Tuy nhiên, việc các giao dịch hoa lan đột biến được đẩy lên tới hàng chục tỷ đồng là không bình thường. Với những người ít am hiểu về lan, không thạo kỹ thuật thì không nên mua bán theo cảm tính vì việc này luôn tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ rủi ro và việc chăm sóc, nhân giống các loại lan đột biến thường rất khó.
Còn ông Phạm Ngọc Tạo, Chánh Văn phòng Hội Sinh vật cảnh Việt Nam, chia sẻ lan đột biến quý hiếm, có thể cả vài ba vạn giò mới có 1 giò đột biến đẹp. Không có mức giá cho lan đột biến vì nó tuỳ từng loại và tuỳ vào giao dịch mua bán, không có quy định nào cả. Có giao dịch tiền tỷ tuy nhiên thực tế rất ít và không đến mức lên tới hàng chục tỷ.
Đặc biệt, mới đây, Công an tỉnh Nghệ An đang điều tra băng nhóm lừa đảo bán lan đột biến tiền tỷ. Cụ thể, các nhóm lừa đảo thuê nhà, trồng lan, làm sự kiện mua bán, tung hô thổi phồng giá lan đột biến lên tới hàng tỷ đồng. Sau đó, chúng tìm mối những người nhẹ dạ cả tin mua bán kiếm lời. Nhiều người tin tưởng đã chuyển hàng trăm triệu đồng để giao dịch. Tuy nhiên, khi nhận cây về chăm sóc một thời gian mới phát hiện bị lừa nên đã làm đơn tố cáo. Kết quả điều tra bước đầu cho thấy, nhóm này đã lừa đảo hàng chục vụ khắp các tỉnh Nghệ An, Thanh Hoá và Hà Tĩnh.
Từ thực tế các giao dịch liên quan đến hoa lan đột biến thời gian vừa qua, thiết nghĩ để giảm thiểu những nguy cơ rủi ro, người yêu hoa lan nên cân nhắc, tìm hiểu kỹ trước khi mua bán; tránh việc tham gia vào các giao dịch mà ở đó giá trị hoa đã bị "thổi" lên rất nhiều. Đó là cách để người yêu hoa lan vừa thỏa mãn đam mê của mình, vừa tiếp cận được giá trị thực của những giò hoa lan đột biến./.