Để làn điệu quan họ Bắc Ninh mãi ngân vang…

Tỉnh Bắc Ninh luôn chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị dân ca quan họ (Ảnh: QM)

Với phương châm văn hóa là mạch nguồn trường tồn, là sức mạnh nội sinh, ngay sau khi Dân ca Quan họ Bắc Ninh được vinh danh, Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo các cấp, ngành và cộng đồng nhân dân triển khai thực hiện nhiều đề án, dự án, chương trình nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Trong đó tập trung nhất là: Dự án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Dân ca Quan họ Bắc Ninh giai đoạn 1 (2010-2011)”; Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Dân ca Quan họ Bắc Ninh và Ca trù giai đoạn 2013-2020”; Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Dân ca Quan họ Bắc Ninh và Ca trù giai đoạn 2013-2020; Kế hoạch tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đến năm 2022...

Có thể nói, cấp ủy, chính quyền, người dân Bắc Ninh cùng những người yêu Dân ca Quan họ trong và ngoài nước đã gìn giữ, phát huy tạo cho di sản sức sống mãnh liệt, ngày càng lan tỏa trong cuộc sống đương đại. Những tinh hoa, giá trị đặc sắc của di sản ngày càng được mọi người ở nhiều vùng miền trong nước và nước ngoài biết đến. Cụ thể, Bắc Ninh đã có nhiều hoạt động thiết thực và đạt nhiều thành tựu quan trọng trong giữ gìn, bảo vệ và phát huy hiệu quả giá trị của di sản Dân ca Quan họ. Công tác tuyên truyền, quảng bá được quan tâm đặc biệt với nhiều hình thức như tổ chức các Festival, chương trình nghệ thuật “Về miền Quan họ”, hát Quan họ trên thuyền,  hội thi hát Quan họ đầu Xuân, hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh trên truyền hình… với chất lượng các cuộc thi, hội thi từng bước nâng lên, được nhân dân và bạn bè quốc tế đón nhận, tạo nét văn hóa riêng có của Bắc Ninh - Kinh Bắc. Hàng năm, các nghệ sĩ, nghệ nhân Dân ca Quan họ Bắc Ninh thường xuyên tham gia các chương trình giao lưu với nhiều hình thức phong phú. Việc biên soạn, bổ sung, phát hành đĩa DVD và sách “Về miền Quan họ” được quan tâm chỉ đạo, đáp ứng tốt hơn nhu cầu cảm thụ nghệ thuật nói chung.

Việc đa dạng hóa hình thức thể hiện và nâng cao chất lượng truyền dạy quan họ cũng được chú trọng. Dân ca Quan họ Bắc Ninh được giảng dạy trong các trường phổ thông, các trường Trung cấp, Cao đẳng… Hoạt động này trong cộng đồng dân cư, cơ quan, doanh nghiệp trong tỉnh ngày càng phát triển. Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch tỉnh, các Câu lạc bộ hát Dân ca Quan họ trong và ngoài tỉnh làm tốt công tác truyền dạy, khuyến khích các nghệ nhân tham gia truyền dạy tại gia đình, cộng đồng.

Hát quan họ trên thuyền đã trở thành một nét đẹp văn hóa ở Bắc Ninh (Ảnh: QM)

Đặc biệt, tỉnh Bắc Ninh còn có nhiều chủ trương, quyết sách kịp thời, đồng bộ thực hiện việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản, trong đó có những chính sách như: Quy chế xét tặng danh hiệu Nghệ nhân trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể; chế độ đãi ngộ đối với các nghệ nhân được phong tặng danh hiệu nghệ nhân di sản văn hóa phi vật thể; các nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công và những người làm việc tại Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh được ưu đãi; tỉnh đề nghị và được Nhà nước phong tặng 2 Nghệ sĩ Nhân dân, 14 Nghệ sĩ Ưu tú, 5 Nghệ nhân Ưu tú Dân ca Quan họ Bắc Ninh; tổ chức 2 đợt xét tặng danh hiệu cho 71 Nghệ nhân Dân ca Quan họ Bắc Ninh… Mới đây là Quyết định công nhận làng Quan họ gốc, có chính sách hỗ trợ kinh phí cho làng Quan họ gốc, các làng Quan họ thực hành trên địa bàn và CLB Dân ca Quan họ Bắc Ninh trong và ngoài tỉnh.

Đặc biệt, từ năm 2010 đến nay, Bắc Ninh đã dành hàng trăm tỷ đồng từ ngân sách để đầu tư hỗ trợ xây dựng các thiết chế văn hóa, các trang thiết bị liên quan trực tiếp đến công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản, trong đó có phục dựng các Nhà chứa Quan họ tại các làng Quan họ gốc tiêu biểu; đầu tư xây dựng sân khấu thực cảnh cho lễ hội vùng Lim; xây dựng Nhà hát dân ca Quan họ Bắc Ninh tại khu vực Thủy Tổ quan họ… Nhờ đó, giá trị văn hóa kết tinh trong những làn điệu quan họ đã được bảo tồn và ngày thêm lan tỏa. Từ 44 làng Quan họ gốc, đến nay đã phát triển được 369 làng Quan họ thực hành, 381 CLB Dân quan Quan họ trên địa bàn, với hơn 10.000 người ở các độ tuổi tham gia, trong đó có gần 600 người có khả năng truyền dạy… Tỉnh Bắc Ninh cũng phối hợp với các tỉnh, thành phố trong nước tổ chức truyền dạy, thành lập được hơn 120 CLB Dân ca Quan họ, chỉ đạo các CLB Văn hóa Nghệ thuật đưa các tiết mục hát Dân ca Quan họ vào hoạt động biểu diễn…

Theo đồng chí Nguyễn Văn Phong, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh, với mục tiêu đẩy mạnh công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh trong thời gian tới, tỉnh Bắc Ninh sẽ đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền về giá trị di sản; giới thiệu, quảng bá với bạn bè trong nước và quốc tế, nhất là các quốc gia và vùng lãnh thổ có nhiều cộng đồng người Việt đang sinh sống về giá trị đặc trưng, cốt lõi của Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Tăng cường đầu tư xây dựng không gian văn hóa Quan họ, có khu tâm linh, trưng bày, triển lãm, giới thiệu, thể nghiệm, biểu diễn Dân ca Quan họ, sản phẩm làng nghề nhằm tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng, điểm nhấn du lịch miền Quan họ. Đồng thời, đa dạng các hình thức biểu diễn, nâng cao chất lượng các hội thi, liên hoan và hoạt động của các Câu lạc bộ Dân ca Quan họ Bắc Ninh ở trong tỉnh, trong nước và nước ngoài. Phối hợp với các tỉnh, thành phố trong nước, Đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài để làm tốt hơn công tác tuyên truyền, quảng bá và truyền dạy Dân ca Quan họ tới cộng đồng người Việt Nam, góp phần để những làn điệu quan họ Bắc Ninh mãi ngân vang và trường tồn./.